اهمیت ریخت‌ سنجی در تفکیک جمعیت‌ های آبزیان دریایی

تنوع ریخت‌شناختی ممکن است نتیجۀ انعطاف‌پذیری ریختی، سازگاری‌های منطقه‌ای، تغییرات خصوصیات اکولوژیکی، عوامل زیستی یا رابطۀ متقابل هر یک از این فرآیندها باشد. بنابراین، تکامل جمعیت‌ها باعث ایجاد سازگاری آن‌ها به شرایط زیستی در مناطق مختلف شده که این امر، خود می‌تواند دلیل به وجود آمدن اختلافات ریخت‌شناختی و ژنتیکی بین جمعیت‌ها و همچنین بین گونه‌های ماهیان باشد. ویژگی‌های ریختی ماهیان نسبت به تغییرات ناشی از محیط حساسیت بالایی دارند از جمله عوامل تأثیرگذار بر ریخت می‌تواند به نوع بــستر، جـریان آب، پوشش گـیاهی، رقابـت، شـکار و میزان دسترسی به منابع غذایی اشاره کرد (Nicieza, 1995).

استفاده از ویژگی­های ریخت­شناختی به ویژه هنگامی مهم هستند که تفاوت­ها بیش از تمایز ژنتیکی، تحت تأثیر محیط می­باشند. انزوای جغرافیایی جمعیت­ها، می­تواند منجر به تفاوت­های ریخت­شناختی بین آن­ها شود. این تفاوت ریخت­شناختی پایه­ای را برای تمایز و اشتقاق جمعیت­ها فراهم می­آورد (Bookstein, 1991). تفاوت‌های ریختی در موجودات چنانچه بتواند به صورت یک عملکرد در نتیجۀ سازگاری تفسیر گردد، می‌تواند با اهمیت باشد. در ایستم‌های آبی چنین سازگارهایی در نتیجۀ نیاز به سازش با نیروهای هیدرودینامیکی برای حفظ انرژی طی رفتارهای زیستی مرتبط است (Nacua et al.,2010).

به طور کلی تفاوت­های ریخت­شناختی میان جمعیت­های مختلف؛ مورد انتظار هستند، زیرا از لحاظ جغرافیایی مجزا بوده و ممکن است از اجداد متفاوتی منشأ یافته باشند. ماهی­ها به تغییرات محیطی بسیار حساس هستند و سریعاً خود را با تغییرات ریخت­شناختی مورد نیاز، تطبیق می­دهند. کاملاً واضح است که ویژگی­های ریخت­شناختی می­تواند انعطاف و تطابق پذیری بالایی را در پاسخ به شرایط محیطی مختلف همچون فراوانی غذا و دما، ایجاد کنند (Wimberger 1992).

منابع:

1. Bookstein F.L. (1991). Morphometric tools for landmark data. Cambridge University Press, Cambridge, UK, pp. 435.
2. Nacua, S. S., Dorado, E. L., Torres, M. A. J. and Demayo, C. G. (2010) Body shape variation between two populations of the white goby, Glossogbius giuris. Research Journal of Fisheries and Hydrobiology 5: 44-51.
3. Nicieza A.G. 1995. Morphological variation between geographically disjunct populations of Atlantic salmon: the effects of ontogeny and habitat shift. Functional Ecology, 9: 448-456.
4. Wimberger PH. 1992. Plasticity of fish body shape - the effects of diet, development, family and age in two species of Geophagus (Pisces: Cichlidae). Biol. J. Linn. Soc. 45: 197-2.